استاندارد ISO برای تحلیل کسب و کار : یک رویکرد جذاب
آیا استاندارد ISO برای تحلیل کسب و کار وجود دارد؟ در این یادداشت می کوشیم به این پرسش پاسخ دهیم.
سازمان جهانی استاندارد (ISO) که در زوریخ سوییس قرار گرفته است، به عنوان معتبرترین سازمان جهانی در زمینۀ کیفیت، می تواند برای بسیاری از حوزه های مدیریت در سازمان، معادل ایزو داشته باشد.
مشهورترین آنها ISO 9001 برای کیفیت است که سازمان های ایرانی علاقۀ زیادی به آن دارند و سعی می کنند با گرفتن گواهینامۀ آن، به اعتباربخشی در زمینۀ کیفیت محصول یا خدمات خویش، ماموریت پیدا نمایند.
یا برای حوزه های مدیریت پروژه، می توان به استاندارد های زیر اشاره نمود:
- ISO 21500:2012: Project Management
- ISO 10006:2018: Quality Management – Guidelines for Quality Management Systems in Project Management
حال اینک این سوال پیش می آید که برای تحلیل کسب و کار (Business Analysis) نیز می توان معادل ISO انتظار داشت؟
واقعیت آن است که به صورت مستقیم مانند مدیریت پروژه نمی توان انتظار یک ISO مستقل برای تحلیل کسب و کار داشت اما می توان با تقریب گرفتن از تحلیل کسب و کار، برای مهندسی نیازمندیها (Requirement Engineering) شاهد یک ISO بود.
- ISO/IEC/IEEE 29148:2018(en) – Systems and software engineering — Life cycle processes — Requirements engineering
IEEE/ISO 29148:2018 یک استاندارد مشترک است که یک رویکرد سیستماتیک برای مهندسی نیازمندیها ارائه می‌کند و کل چرخه حیات از استخراج تا اعتبارسنجی را در بر می‌گیرد. این یک چارچوب جامع برای سازمان‌ها ارائه می‌کند تا شیوه‌های مورد نیاز خود را بهبود بخشند و اطمینان حاصل کنند که محصولات و خدمات آنها نیازهای ذینفعان را برآورده می‌کند.
عناصر کلیدی IEEE/ISO 29148
چرخۀ حیات نیازمندیها: استاندارد یک فرآیند ساختاریافته را برای مدیریت نیازمندی ها در طول چرخل حیات آنها تعریف می کند، از جمله:
- استخراج
- تحلیل
- مشخصات
- اعتبار سنجی
- بررسی
- تایید
- نگهداشت
انواع نیازمندی ها IEEE/ISO 29148
انواع مختلفی از نیازمندی ها توسط این استاندارد، شناسایی می شود، مانند:
- الزامات عملکردی: آنچه که سیستم باید انجام دهد.
- الزامات غیر عملکردی: محدودیت ها، کیفیت ها یا ویژگی های سیستم.
- الزامات طراحی: جزئیات پیاده سازی خاص.
- الزامات رابط: نحوه تعامل سیستم با سایر سیستم ها یا اجزاء
مدیریت نیازمندی ها: این استاندارد بر اهمیت مدیریت موثر نیازمندی ها تاکید می کند، از جمله:
- قابلیت ردیابی: پیوند الزامات به طراحی، اجرا و آزمایش مصنوعات.
- اولویت بندی: تعیین اهمیت نسبی الزامات.
- مدیریت تغییر: مدیریت تغییرات مورد نیاز در طول چرخه حیات پروژه.
- کیفیت مورد نیاز: IEEE/ISO 29148 دستورالعمل هایی را برای اطمینان از کیفیت الزامات ارائه می دهد، مانند:
- کامل بودن: اطمینان از شناسایی تمام الزامات ضروری.
- سازگاری: اجتناب از تضاد یا تضاد بین الزامات.
- صحت: بررسی دقیق و امکان پذیر بودن الزامات.
- عدم ابهام: اطمینان از اینکه الزامات واضح و قابل درک هستند.
تکنیک‌های استخراج نیازمندیها: استاندارد تکنیک‌های مختلفی را برای استخراج نیازمندیها توصیه می‌کند، از جمله:
- مصاحبه ها
- نظرسنجی ها
- کارگاه های آموزشی
- تجزیه و تحلیل اسناد
- مشاهده
مزایای پذیرش IEEE/ISO 29148:
- بهبود کیفیت محصول: با پیروی از یک رویکرد ساختاریافته به مهندسی نیازمندی ها، سازمان ها می توانند اطمینان حاصل کنند که محصولات و خدمات آنها نیازهای ذینفعان را برآورده می کند.
- کاهش دوباره کاری: مدیریت موثر نیازمندی ها می تواند به جلوگیری از تغییرات پرهزینه در مراحل بعدی کمک کند.
- افزایش رضایت ذینفعان: سازمان ها با درگیر کردن ذینفعان در طول فرآیند نیازمندی ها می توانند رضایت خود را از محصول نهایی افزایش دهند.
- افزایش بهره وری: این استاندارد چارچوبی را برای ساده سازی فعالیت های نیازمندی ها و بهبود بهره وری فراهم می کند.
برای آنکه راحت تر بتوانید با این استاندارد، ارتباط برقرار نمایید، می توانید از طریق لینک زیر، استاندارد را دانلود نمایید:
