تحلیل کسب و کار چیست؟

نویسنده: مریم سلطانی – مشاور تحلیل کسب و کار

در دنیای پیچیده امروز حیات یک کسب و کار وابستگی بسیار زیادی به تحلیل دقیق شرایط موجود و پاسخگویی مناسب به تغییرات پیش رو دارد.  به همین دلیل تحلیل کسب و کار (Business Analysis) به عنوان یک عامل استراتژیک در سازمان های دنیا به حساب می آید.

آنالیز یا تحلیل کسب و کار روشی برای ایجاد تغییرات مثبت در یک شرکت یا سازمان است که از طریق  شناسایی نیازها و ارائه راه حل توسط کارشناسان این حوزه اجرا می گردد. تحلیل کسب و کار یک سازمان را قادر می سازد تا نیازها و پایه های تغییر در خود را به صراحت بیان کند و راه حل هایی که می تواند به ارزش منتج شود را بدرستی دریابد.

به بیان ساده تر تحلیل کسب و کار را می‌توان به عنوان تکنیکی تعریف کرد که برای برقراری ارتباط بین ذینفعان مختلف به منظور درک نیازها، ساختار، سیاست‌ها و عملکردهای کسب و کار استفاده می شود و منتج به یافتن راه‌حل‌هایی می شود که سازمان را در دستیابی به اهداف مورد نظر خود کمک می‌کند. تحلیل کسب و کار در هر سازمانی نقشی حیاتی دارد. تجزیه و تحلیل نیازمندهی‌های کسب و کار، ایجاد مستندات مناسب، شناسایی زمینه‌های بهبود فرایند و تغییر سازمانی، برنامه‌ریزی استراتژیک و تدوین سیاست‌های مختلف که سازمان را به سمت آینده بهتر سوق می‌دهد به عنوان رایج‌ترین راه‌حل‌های این روش شناخته می‌شوند.

در واقع تحلیل کسب و کار را میتوان بر روی فعالیت های مختلفی در یک سازمان انجام داد. این فعالیت ها می توانند فعالیت های استراتژیک، فنی و یا عملیاتی باشند. همچنین این تحلیل می تواند در گستره یک پروژه یا در مسیر رشد و تعالی یک سازمان انجام شود. از طرفی هم می تواند برای درک موقعیت فعلی، تعیین و تعریف جایگاه آینده و در ادامه شناسایی فعالیت های مورد نیاز برای حرکت از موقعیت فعلی به سمت جایگاه آینده مورد استفاده قرار بگیرد.

استاندارد های تحلیل کسب و کار کدامند؟

در حال حاضر سه موسسه بزرگ استاندارد هایی را برای تحلیل کسب وکار ارائه کرده اند که مورد استفاده تحلیلگران کسب و کار قرار میگیرد.

• موسسه IIBA

IIBA (International Institute of Business Analysis)  یک آموزشگاه بین المللی در حوزه‌ی تجزیه و تحلیل کسب و کار است. IIBA به تحلیلگران کسب و کار کمک می‌کند تا مهارت‌های خود را توسعه دهند و در حرفه خود پیشرفت کنند. همانطور که احتمالاً می دانید موسسه IIBA چند مدرک در حوزه تحلیل کسب و کار ارائه می نماید که شامل موارد زیر است:

مدرک Entry Certification in Business Analysis یا ECBA

مدرک Certification of Capability in Business Analysis یا CCBA

مدرک Certified Business Analysis Professional یا CBAPO.

• موسسه PMI

راهنمای PMI در خصوص تحلیل کسب و کار، برای کمک به اجرای مؤثر فرآیند تحلیل کسب و کار صرف نظر از چرخه عمر پروژه و صرف نظر از اینکه از کدام یک از رویکرد‌های پیشگویانه، تکراری، انطباقی یا ترکیبی استفاده شود، در نظر گرفته شده است. این موسسه بر خلاف IIBA تنها یک گواهی نامه در خصوص تحلیل کسب و کار ارائه می نماید.

• موسسه BCS

انجمن کامپیوتر بریتانیا (BCS) با ویرایش چهارم استاندارد تحلیل کسب و کار خود، رقیبی جدی برای انجمن مدیریت پروژۀ آمریکا (PMI) و انجمن بین المللی تحلیل کسب و کار (IIBA) در زمینۀ آموزش تحلیل کسب وکار است. این استاندارد در مقایسه با استانداردهای تحلیل کسب و کار مؤسسه های IIBA و PMI دارای زبانی ساده و به دور از پیچیدگی های فرآیندی است. افراد ناآشنا با بدنۀ دانشی تحلیل کسب و کار، در طی یادگیری این دوره، نیاز به پیشنیاز یا واژه نامه برای بررسی مفاهیم و عبارت های دشوار ندارند و افراد قادر خواهند بود که با ادبیات تحلیل کسب و کار به سادگی، آشنا شوند. آنها به اندازۀ مقدماتی توانسته اند سرفصل هایی از کسب و کار را یاد گیرند و در سازمان خویش و یا احیاناً در کسب و کار نوپای خود به کار گیرند.

تفاوت قابل توجه میان این مدارک در این قسمت است که زمینه کاری تحلیل گر کسب و کار با مدرک BCS بسیار ساده و ابتدایی بوده و شرکتهای بزرگ و پیشرفته درنهایت برای بکارگیری کامل تحلیل کسب و کار باید به سراغ استانداردهای دیگر بروند.  زمینه کاری تحلیل گر کسب و کار با مدرک PBA ، در سازمان های پروژه محور است؛ اما تحلیل گر کسب و کار که به مطالعه BABOK می پردازد و مدرک CBAP را اخذ می کند، می تواند در همه نوع سازمانی (پروژه محور – غیرپروژه محور) به فعالیت تحلیل گری کسب و کار مشغول باشد.

چرا تحلیل کسب و کار مهم است؟

تحلیل کسب و کار بخشی از برنامه هر کسب و کار برای به حداقل رساندن میزان خطرات و ریسک‌هاست. این موضوع می‌تواند در قالب شکست تامین کنندگان، اختلافات کاری، حملات سایبری و… نمود پیدا کند. علاوه بر این، بسیاری از کسب و کارها علاوه بر انجام فعالیت‌های معمول و روزمره خود در راستای استفاده از فرصت‌ها و مقابله با مشکلات، باید پروژه‌هایی از قبیل اعمال تغییرات سازمانی، بهبود فرآیندها، توسعه یک محصول یا خدمت جدید را نیز طراحی و تعریف کنند.

مزیت های استفاده از تحلیل کسب و کار در سازمان ها چیست؟

تحلیل کسب و کار فرآیند شناسایی نیازهای سازمان و تعیین راه حل های عملی برای مشکلات مربوط به کسب و کار است. استفاده از تحلیل کسب و کار برای سازمان ها مزایای زیر را به همراه دارد:

• افزایش نرخ بازگشت سرمایه : حیاتی ترین هدف هر شرکت در بازار، داشتن نرخ بازگشت سرمایه پایدار است. این شاخص با دو فاکتور، هزینه راهکار و ارزش ارائه شده راهکار، سنجیده می شود. تحلیل گر کسب و کار، با اجرای فعالیت و ترفند هایی باعث کاهش هزینه و افزایش ارزش می شود.

• کاهش هزینه ها: استفاده از تحلیل کسب و کار می تواند از طریق کاهش دوباره کاری ها، کشف راهکار های مقرون به صرفه تر، بهبود کیفیت محصول و تست موثر آن، تسریع در فرایند توسعه محصول، تسهیل چرخه حیات تحویل پروژه و بهبود روند کنترل آن، هزینه های موجود در سازمان را کاهش دهد.

• افزایش فروش: با استفاده از تحلیل کسب و کار، می توانیم فروش را بهبود بخشیم. چراکه تحلیلگران کسب و کار می توانند از روشی کارآمد برای جمع آوری اطلاعات در مورد نیازها و خواسته های مخاطب هدف استفاده کنند و محصولی متناسب با نیاز مخاطبین خود ارائه دهند که همین امر موجب افزایش نرخ فروش میگردد.

• بهبود روند تصمیم گیری: تحلیلگران کسب و کار در تصمیم گیری منطقی و تحلیلی مهارت دارند. آنها از طریق داده‌ها، راه حل هایی را در جهت کاهش هزینه‌ها و ایجاد راه‌های جدید افزایش جریان درآمدی، پیشنهاد می‌کنند. آنها قبل از رسیدن به یک تصمیم منطقی و کارآمد، وضعیت شرکت، مخارج، مشکلات، فرصت ها و بسیاری عوامل دیگر را در نظر می گیرند.

• پیش بینی بحران ها و مدیریت آنها: با استفاده از تحلیل کسب و کار یک شرکت برای بهترین و بدترین موقعیت ها آماده میشود. تحلیلگران کسب و کار به سازمان ها کمک می کنند تا استراتژی هایی را برای بحرانی که ممکن است بر کل عملیات کسب و کار تأثیر بگذارد، پیش بینی و برنامه ریزی کنند.

• نرخ موفقیت بالاتر: تحلیل کسب و کار می تواند با استفاده از تجزیه و تحلیل کارایی، بهبود فرآیندها، طراحی شغل، توسعه محصول، پشتیبانی پروژه، رضایت مشتری، رشد درآمد و ارائه راه حل های موثر و مقرون به صرفه برای مقابله با مشکلات، میزان موفقیت سازمان را بهبود بخشد

• افزایش هوش تجاری سازمان: بیشتر شرکت ها حجم زیادی از داده ها را تولید می کنند و در اختیار دارند، چه در مورد بازارها، محصولات و یا مشتریان خود. یک تحلیل گر کسب و کار، به شرکت ها در استفاده بهتر از داده های موجود، برای بینش عملی، روندهای نوظهور و پشتیبانی تصمیم، کمک می کند.

همانطور که می دانیم هیچ کسب و کاری کامل نیست و در همه صنایع هر از گاهی مدیران با مشکلاتی مواجه خواهند شد. بنابراین با توجه به مزایای ذکر شده میتوان نتیجه گرفت که استفاده از تحلیل کسب و کار در کلیه سازمان ها می تواند فضایی برای بررسی همه جنبه های سازمان ایجاد کند و با افزایش همکاری بین کارکنان موجب پیشرفت مهارت های آنها شود که در نهایت این امر به افزایش رشد و توسعه سازمان ختم می شود.